اثرات حشره کشی اسانس گیاهان مورد، شوید و به لیمو

با توجه به خسارت فراوان آفات انباری و اثر سوء سموم شیمیایی به کار رفته در کنترل آفات استفاده از ترکیبات گیاهی و اسانس های گیاهی یکی از بهترین روش ها برای کنترل آفات انباری محسوب می شوند. در این تحقیق اثرات اسانس های گیاهان مورد (myrtus communis)، به-لیمو(lippiacitriadora) و شوید(anethum graveolens) بر حشرات کامل دو گونه آفات انباری شپشه آرد(tribolium confusum) و سوسک چهار نقطه ای حبوبات(callosobruchus maculatus) در شرایط دمایی 1±27 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 5±65 درصد و در تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. اسانس های گیاهی با استفاده از روش تقطیر با آب تهیه شدند. در آزمایش سمیت تنفسی مشخص شد که اسانس گیاهان m. communis، a. graveolens و l . citriadora در بیشترین غلظت (25 میکرولیتر بر لیتر) پس از گذشت 24 ساعت به ترتیب باعث 100، 100 و 95 درصد مرگ و میر در حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای و در بالاترین غلظت (3/333 میکرولیتر برلیتر) به ترتیب باعث 57، 5/92و 25 درصد مرگ و میر در حشرات کامل شپشه آرد شدند. مقادیر lc50 برای گیاهان مورد، شوید و به لیمو بر شپشه آرد65/280 ، 76/143 و 83/497 و بر سوسک چهار نقطه ای حبوبات به ترتیب 97/2، 54/0 و 07/4 میکرولیتر بر لیتر محاسبه شد. مشخص شد که اسانس ها به طور معنی دار اثر دورکنندگی بر حشرات مورد مطالعه دارند و بیشترین اثر دورکنندگی مربوط به اسانس گیاه مورد در بالاترین غلظت(5/0میکرولیتر در یک میلی لیتر استون) بر سوسک چهار نقطه ای با دورکنندگی 3/45 درصد و دربالاترین غلظت (5/2 میکرو لیتر در یک میلی لیتر استون) بر شپشه آرد بیشترین درصد دورکنندگی 3/63 درصد بود. شناسایی اسانس های گیاهی با استفاده از دستگاه gc-mass انجام شد فراوانترین اجزاء شناسایی شده در اسانس گیاه m. communis به ترتیب ?-pipene (40/10درصد) ،) ?- 12/10 درصد) ،linalool (96/8 درصد) ،geranyl butyrate (28/6 درصد)، geraniol (15/6 درصد)،caryophyllene- oxid (31/5 درصد)، eucalyptol (6/7 درصد)، و در گیاهl . citriadora ، citral (32/11)، limonene ( 36/10 درصد)، neral (86/7 درصد) ، phenylundecan-4-ol 4- (72/7 درصد)، -curcumene ?) 54/6 درصد)، -terpineol? (06/4 درصد) ، caryophyllene- oxid (46/4 درصد) ، -cadinol? (درصد 54/4) بودند در گیاه a. graveolens، carvone(15/30 درصد) ، limonene (23/10درصد)، trans-dihydro-carvone (74/11 درصد)، dill-apiol (46/11 درصد)، apiol (93/6 درصد) ، ?-phellandrene (02/6 درصد) ، dill-ether (39/3 درصد) فراوان ترین اجزاء شناسایی شده بودند.